Hoog duin met vurig verleden

Het Vuurbaakduin ligt ten zuiden van het dorp Wijk aan Zee. Op de toppen van de hoge duinen heb je een mooi uitzicht over het dorp en de Noordzee. Een perfecte plek om in alle rust de zonsondergang te bekijken. Het gebied heeft een boeiende geschiedenis, die zowel zichtbaar is in de historische bouwwerken als het rijke plantenleven. Met als icoon het orchideetje hondskruid, dat nergens in Nederland in zulke grote aantallen is te zien. Vanaf de parkeerplaats bij de Zee van Staal, aan de weg naar de Noordpier, loop je zo het gebied in en voeren de smalle zandpaadjes je van de ene naar de andere ontdekking.

Bunkers van Festung IJmuiden

Verspreid over het Vuurbaakduin ligt een aantal bunkers uit de Tweede Wereldoorlog. Ze zijn niet te missen tijdens een wandeling door het gebied. Wijk aan Zee maakte in de oorlog deel uit van de Festung IJmuiden. De haven was voor de Duitsers van groot strategisch belang, dus werd er aan alle kanten een stevige verdediging opgetuigd. Maar liefst 90 bunkers werden gebouwd bij het kleine dorp. De meeste bunkers liggen nu verborgen onder het zand, maar op het Vuurbaakduin kun je ze nog van dichtbij bekijken. De Vereniging Rondje van Wijk aan Zee heeft een aantal bunkers opgeknapt en organiseert elke 4e zondag van de maand rondleidingen. Een aanrader als je een kijkje binnen wilt nemen.

Vanaf het Vuurbaakduin heb je een mooi, weids uitzicht over het dorp Wijk aan Zee | © Ronald van Wijk Fotografie

Vanaf de hoge toppen van het Vuurbaakduin heb je een mooi uitzicht over het dorp Wijk aan Zee

Zeldzame orchidee gedijt goed

Het Vuurbaakduin (en het nabijgelegen Paasduin) staat bij plantenliefhebbers bekend om de orchidee hondskruid. Vooral in jaren met veel regen, zie je hier eind juni/begin juli duizenden bloemen boven het gras uitkomen. Hondskruid is goed te herkennen aan de kegelvormige bloeiwijze met kleine roze bloemetjes dicht op elkaar. Ze zijn van oudsher verbonden aan de duinen bij zeedorpen, waar de grond door jarenlange betreding en begrazing een speciale samenstelling heeft gekregen. Andere planten die hier goed gedijen zijn nachtsilene, bitterkruidbremraap en wondklaver. Dankzij begrazing met Schotse hooglanders blijven de omstandigheden goed voor deze planten en zijn de zomers kleurrijk op het Vuurbaakduin.

Kleurenzee aan ossentongen

Een andere plant die zich veelvuldig laat zien op het Vuurbaakduin is gewone ossentong. Vooral in de wat lager gelegen delen aan de zuidkant, in de buurt van de zandpaadjes. Als je hier midden in de zomer wandelt, gonst het van de insecten die op de bloemenzee afkomen. Vooral hommels zijn er dol op. Opmerkelijk zijn de vele verschillende kleuren van de bloemen. Je hebt hier ossentong in het roze, blauw en paars. En alle schakeringen daartussen. Daar komen de bleekgele en witte bloemen van de geelwitte ossentong nog bij. Deze soort is een stuk zeldzamer en komt met name voor in de duinen tussen Wassenaar en Egmond.

Enige licht in de duisternis

De naamgever van het Vuurbaakduin is helaas verloren gegaan. Het enige dat nog herinnert aan de stenen toren van 15 meter hoog is de overgebleven fundering van Middeleeuwse bakstenen.  Je passeert de plek vanzelf als je de route van het Rondje van Wijk aan Zee volgt. In de 17e eeuw stond hier de voorloper van de vuurtoren zoals we die nu kennen. Bovenop het bouwwerk zorgde een hout gestookt vuur onder een pannendak voor het enige licht in de duisternis. Met behulp van dit baken konden de vissers op zee hun weg naar huis terugvinden. Het is tegenwoordig moeilijk voor te stellen dat de nachten destijds zo donker waren. Met alle lichtvervuiling van de staalfabrieken, zijn de sterren aan de hemel ver te zoeken.

In 1,5 uur maak je een afwisselend ommetje door de duinen rondom het dorp. De route is met bordjes aangegeven, vanaf meerdere punten te starten en met mobiele telefoon (website) te volgen.

rondjewijkaanzee.nl

Restaurant Sonnevanck ligt aan het begin van de strandopgang, vlakbij het steile zandpad naar het Vuurbaakduin. Het restaurant heeft een gezellige, ongedwongen sfeer en een fijn terras.

hotel-sonnevanck.nl

Op het natuurplatform Waarneming.nl vind je een overzicht van planten en dieren die recent zijn waargenomen in op het Vuurbaakduin. Inclusief foto's, geluiden, kaarten en grafieken.

Waarneming.nl

Aan de andere kant van de Bosweg/Reyndersweg, ligt het 36 meter hoge Paasduin. Een stenen trap leidt naar een uitkijkpunt en bankje met uitzicht over het dorp en de staalfabrieken van Tata.

google.nl/maps

Hotel het Hoge Duin ligt tegenover het Vuurbaakduin, aan de andere strand van de strandopgang. Vanuit het hooggelegen hotel met restaurant heb je goed uitzicht over het strand en de Noordzee.

hethogeduin.nl
Leestip

Duinen en mensen Kennemerland

Als je meer wilt weten over de geschiedenis en natuur van de duinen tussen Vogelenzang en Bergen, dan mag je dit boek niet missen. Met veel kaarten, foto’s en achtergronden. Het boek is inmiddels uitverkocht, maar nog goed tweedehands te vinden. Of bestel een digitale versie (PDF) bij de uitgever.

Bestel PDF (€ 9,50)
Route

Vuurbaakduin

Het Vuurbaakduin is toegankelijk via een steil zandpaadje op de strandopgang (Zwaanstraat), voorbij Restaurant Sonnevanck aan de linkerkant. Eenmaal boven zijn direct de eerste bunkers te zien. Alternatief is de parkeerplaats bij de Zee van Staal, net buiten het dorp. Als je met de auto bent, is dit de meest praktische optie. Aan de overkant van de Reyndersweg leidt een klaphek het gebied in.

Navigatieadres: Bosweg (kruising Reyndersweg), 1951 JZ Wijk aan Zee

Toegang

Vuurbaakduin

Het Vuurbaakduin kent geen strikte toegangsregels zoals we die gewend zijn van andere beschermde natuurgebieden langs de Nederlandse kust. Omdat betreding bij het karakter van het zeedorpenlandschap hoort (en goed is voor de daarvan afhankelijke planten), kun je vrij struinen door het gebied en zorgeloos de vele zandpaadjes volgen. Ook de hond mag hier loslopen.