Een schilderachtig landschap vol inspiratie

De Verbande Pan is een bekende duinvallei ten zuiden van Bergen. Het landschap heeft hier een prettig ‘romantisch’ karakter. Kunstenaars uit het dorp vinden er al decennia oneindige inspiratie voor prachtige schilderwerken, verhalen en gedichten. Opvallend zijn de glooiende duinhellingen die in elkaar overgaan, af en toe onderbroken door een groepje bomen. Ook de sprookjesachtige eikenbossen met hun verwrongen takken spreken tot de verbeelding. De Verbrande Pan is goed te ontdekken via wandelpaden aan weerszijden. Het oostelijke pad (Bovenpad) wordt in de ochtend ook door mountainbikers gebruikt. Aan de westzijde (Verbrande Panweg) zijn alleen wandelaars welkom.

Glooiende hellingen vol duinroosjes

Een rondje wandelen om de Verbrande Pan staat garant voor veel variatie onderweg. Vanaf het hoger gelegen wandelpad aan de oostzijde heb je mooie uitzichten over de valleien van de Bokkenweide en Verbrande Pan. Op de open stukken staan in mei/juni de duinroosjes massaal in bloei. Tot grote vreugde van de grote aantallen rozenkevers die zich te goed doen aan de witte kroonbladeren. De kevers vormen op hun beurt weer voedsel voor jonge vogels. Tussen de lage, stekelige struikjes van duinroos groeit rendiermos en grijze bisschopsmuts. In gunstige omstandigheden kunnen de duinroosjes een tweede keer bloeien na de zomer. Daarna verkleurt het blad van de struikjes prachtig rood en verschijnen de zwarte bottels.

Het eikenbos van de Verbrande Pan staat bekend om de vele kronkelende takken en stammen | © Ronald van Wijk Fotografie

Het eikenbos van de Verbrande Pan staat bekend om de vele kronkelende takken en stammen

Hoge dennen maken plaats

Ook het maagdelijke landschap van de Verbrande Pan is niet ontsnapt aan de beplantingswoede van vroeger. Aan de oostzijde is een deel van de duinhellingen bedekt met dennenbos. De bomen staan keurig rechtop en hebben allemaal dezelfde leeftijd, wat de bossen een nogal eentonige indruk geeft. Hier en daar wordt het beeld gebroken door kleine struikjes hulst en berkjes. Op het gekrijs van enkele specht na, is het hier doodstil. Beheerder PWN heeft op een aantal delen bomen gekapt om de natuurlijke verjonging een impuls te geven. Hierdoor is ook het uitzicht vanaf het Uitkijkduin De Voert richting polders weer hersteld. De overblijfselen van de gekapte bomen komen in de herfst weer spectaculair tot leven als er grote groepen honingzwammen, zwavelkoppen en mossen op het dode hout verschijnen.

Grillige eikenbossen op vochtige grond

Aan de westkant van de vallei gaat de wandeling (Verbrande Panweg) grotendeels door bos, soms afgewisseld met een enkel heideveldje. Meest voorkomende bomensoort is eik. Er staan er duizenden, maar geen enkele boom is het zelfde. Onder invloed van de stevige zeewind hebben de eiken van de Verbande Pan een grillig karakter gekregen. Met al die verwrongen, met mossen bedekte takken en stammen ontstaat al snel het gevoel van een sprookjesbos. In de natte delen van de vallei krijgen de eiken gezelschap van berk. Tussen de bomen en de ondergroei van bramen is een hele reeks aan planten te ontdekken, waaronder salomonszegel, robertskruid, dagkoekoeksbloem en met veel geluk orchideeën als vogelnestje en keverorchis. Al heb ik die laatste soorten hier zelf nog niet ontdekt.

Bomkraters en plassen van ’s Heerenweide

Aan de zuidkant van de wandeling, tegen het fietspad Woudweg, ligt een mooi meertje. Dit deel van het duingebied was vroeger een akker, maar is omgevormd tot natte natuur. Aan de noordkant van de plas staan groepjes berken. Als het windstil is, weerspiegelen ze prachtig in het heldere water. Kikkers, padden en salamanders komen van heide en verre om zich hier voort te planten. Libellen zwerven door de lucht en langs de oever groeien plantjes als veenwortel, wolfspoot, watermunt, grote kattenstaart en stijve waterranonkel. Even verderop in het bos liggen nog verspreid een aantal poelen, grotendeels verscholen tussen de bomen. Het zijn oude bomkraters uit de Tweede Wereldoorlog. Zij zijn volgelopen met water en bieden dorstige bosvogels welkome verkoeling.

Een rondje (groene pijltjes) om de Verbrande Pan, tussen Bergen en Egmond. Met weidse uitzichten over een glooiend landschap en intieme paadjes in het bos. Start vanaf Duiningang Woudweg.

natuurwegwijzer.nl

Een afwisselende wandeling van 2,5 uur door het open duinlandschap ten zuiden van Bergen aan Zee. Via Duiningang Woudweg aan de zuidkant va het dorp. Te volgen met de ANWB Eropuit app.

anwb.nl

Op waarneming.nl vind je een overzicht van planten en dieren die zijn waargenomen in de Verbrande Pan, Bokkenweide en 's Heerenweide. Inclusief foto's, geluiden, kaarten en grafieken.

Waarneming.nl

Aan de oostzijde van de Verbande Pan ligt een 33 meter hoog duin. Het uitkijkpunt is bereikbaar via een steile trap en biedt een mooie blik op de lager gelegen duinvallei en polders in het oosten.

Google.nl/maps

Gasterij 't Woud ligt tegenover Duiningang Woudweg, aan de weg tussen Egmond en Bergen. Het café restaurant biedt lunch en diner in een warme en huiselijke sfeer vol maritieme accessoires.

het-woud.nl

Aan luxe en comfort geen gebrek in dit prachtige vakantiehuis voor 4 personen. Met lekker veel ruimte buiten. Het huis ligt verscholen in de polder, op een steenworp van Duiningang Het Woud.

deheerlijkheidwimmenum.nl
Leestip

Duinen en mensen Kennemerland

Als je meer wilt weten over de geschiedenis en natuur van de duinen tussen Vogelenzang en Bergen, dan mag je dit boek niet missen. Met veel kaarten, foto’s en achtergronden. Het boek is inmiddels uitverkocht, maar nog goed tweedehands te vinden. Of bestel een digitale versie (PDF) bij de uitgever.

Bestel PDF (€ 9,50)
Route

Verbrande Pan

De Verbrande Pan is bereikbaar via Duiningang Uilenvangersweg aan de noordkant of via Duiningang Woudweg, aan de weg tussen Egmond en Bergen. Hier begint de gemarkeerde wandelroute, ligt een ruime parkeerplaats en restaurant. Vanaf de parkeerplaats volg je eerst 5 minuten het fietspad tot het eerste wandelpad rechts.

Navigatieadres: Herenweg 95, 1861 PD Bergen

Toegang

Noordhollands Duinreservaat

Het Noordhollands Duinreservaat is toegankelijk van zonsopkomst tot zonsondergang. Wandelen, fietsen en paardrijden is alleen toegestaan op paden en speelvelden. Honden zijn welkom, mits kort aangelijnd. Uitzonderingen zijn aangegeven op borden. Voor toegang tot het gebied heb je een duinkaart nodig. Deze kun je kopen bij een kaartautomaat of via de website van PWN. Alle toegangsregels vind je hier.

Duinkaart kopen